Het wordt voorlopig niet rustig

Schiphol heeft ook een sociale uitdaging

Luchthaven Schiphol staat in de aandacht vanuit de hele wereld. Miljoenen passagiers komen en gaan. Voor hen kan Schiphol niet groot genoeg zijn. Buren ervaren overlast. Voor hen mag het een tandje minder. Medewerkers zien hun arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden onder druk staan. Zij eisen meer respect voor hun aandeel in het succes. Want succesvol is de luchthaven.

‘In 2018 heeft Schiphol een solide prestatie geleverd - schrijft Dick Benschop, de recent aangetreden president-directeur in het jaarverslag over 2018 – “met een recordaantal passagiers, een verbeterde punctualiteit en een degelijk financieel resultaat. Een enorme prestatie, die we samen met onze airlines hebben bereikt.” In schril contrast hiermee vestigen actievoerende personal assistants, medewerkers die passagiers met een beperking naar de gates begeleiden de aandacht op hun arbeidsomstandigheden. Hun werkdruk is hoog, mede vanwege een tekort aan personeel. Er worden heel veel onervaren stagiaires ingezet, ook ’s nachts. Onder hen minderjarigen die nog door hun ouders worden gebracht. Niet zelden komt hun opdracht via een app kort voor de landing, terwijl ze zo’n 20 minuten nodig hebben om spullen bij elkaar te zoeken en naar de gewenste gate te gaan. Als het jaarverslag wordt gepresenteerd gaan hun acties de derde week in.

In 2018 hebben veel medewerkers op Schiphol actief hun onvrede gedemonstreerd. Schoonmakers, grondstewardessen, bagage-afhandelaars, grondpersoneel en beveiligers deden van zich horen. Bij allen speelt de enorme werkdruk een rol. Neem een Boeing 737, waarmee zo’n 200 passagiers kunnen worden vervoerd. Binnen een half uur na landing moet hij weer volledig klaar staan voor de volgende vlucht. Alles moet dan kloppen, het minste of geringste verstoort het proces en leidt tot vertragingen.

Ervaren FNV-bestuurder Leen van der List (1953) coördineert de acties. Het afgelopen jaar zijn er resultaten geboekt. Maar er is meer nodig meent hij. De personal assistants zijn werknemers van Schiphol-onderaannemer Axxicom. Die won vorig jaar de aanbesteding met daarbij de belofte een cao af te sluiten. Die is er nog steeds niet, vandaar de lopende acties.

Van der List: “Schiphol is een groot dorp met tientallen bedrijven die samen duizenden mensen in dienst hebben. Naast het luchthavenbedrijf zelf, zijn dat de KLM, beveiligingsbedrijven, tal van dienstverleners aan luchtvaartmaatschappijen en andere  bedrijven. Die werken veelal in opdracht van Schiphol en de luchtvaartmaatschappijen. We hebben met Benschop gesproken over het sociaal klimaat. Gelijktijdig hebben we per brief heeft Amsterdam aangespoord die ‘activistische aandeelhouder’ te zijn, die ze zo graag wil zijn.”

Menig Schiphol-baas verzucht tegenover de bonden: “Wordt het dan nooit rustig?” Van der List kan het niet beloven. “Ons hoofddoel is sociale vestigingseisen voor bedrijven die op Schiphol actief zijn. We willen meepraten over aanbestedingsprocedures, cao’s afsluiten, met minder flex en meer vast. Bedrijven hebben door dat ze in die richting moeten bewegen. Ook de overheid en Europa krijgen dat steeds beter op het netvlies. Nu nog de daad bij het woord.”

Een oude stakingswijsheid zegt: “Je moet ze raken waar het zeer doet”. De concurrentie in de luchtvaartsector is op alle fronten scherp. Toegespitst op betere dienstverlening en voorkoming van vertragingen. De vakbeweging heeft daardoor een scherp wapen. Van der List relativeert dat: “We mogen de sympathie van passagiers niet verspelen. Kortdurende acties zijn daarom een bewust deel van onze strategie, zodat ze er weinig nadeel van ondervinden. Vorig jaar hebben we van april tot november actie gevoerd, waarvoor in de media volop aandacht was, maar daarbij de passagiers niet tegenover ons gevonden.”

Wordt het in 2019 rustig op Schiphol? Dick Benschop heeft meer dan één uitdaging.

Jeroen Sprenger
eerder gepubliceerd in Argus, jaargang 2, nr 49, 5 maart 2019