Haagsche Courant
Amstsgeheim - 4
KabinetsformatieSinds enige tijd maak ik de trip van Amsterdam naar Den Haag weer met de auto. Het lukt me aardig de aandacht bij de weg te houden en tegelijkertijd een beetje te mijmeren. Wie is er bijvoorbeeld in geslaagd een anti-oorlogsleuze te spuiten op het spoorviaduct over de A44 dat voor de HSL wordt gebouwd? Steeds als ik er onder door rij, vraag ik het me weer af. Misschien lukt die combinatie van ogen op de weg en mijmeren wel, omdat ik goed ben in voorsorteren. Met een agressieve rijstijl moet je permanent beducht zijn voor onverhoedse bewegingen van medeweggebruikers. Het zal u wellicht niet zoveel interesseren maar als ik bij Badhoevedorp de A4 oprij, zoek ik snel de derde baan. Waarom? Kort na de Schipholtunnel komt de afslag Hoofddorp. Daar vormt zich even voor achten altijd een file. En die vertraagd het verkeer niet alleen op de afrit, maar ook op de eerste twee rijstroken. Als je daarop zit, kom je niet zo snel weg. Op de A44 net voorbij Leiden zoek ik de rechterbaan op. En dat houd ik tot aan het Malieveld vol. Althans voor de aanval op Irak losbarstte. Het voorsorteren is niet alleen goed voor mijn gemoedsrust, maar is ook snel. Er zullen niet veel mensen in de ochtendspits sneller zijn. Deze benadering vertoont een parallel met mijn manier van werken. Denk altijd na hoe ik het snelst bij mijn doel kan komen, wie daarin een rol kan spelen, waar ik alvast moet gaan voorsorteren… Een deel van mijn werk bestaat eruit in deze zin te adviseren. Dan is het wel prettig als je al zo in elkaar zit. Of zou ik zo geworden zijn… Dezer dagen vraag ik me af, had deze benadering de onderhandelaars over een nieuw kabinet kunnen helpen? Ik kom er niet uit. Wanneer hadden de hoofdrolspelers hun rijgedrag aan elkaar moeten aanpassen om botsingen over de oorlog in Irak te voorkomen? In september had de PvdA nog geen echte partijleider. De Minister-president toonde zich bij de algemene beschouwingen kort na Prinsjesdag een soeverein heerser in het debat. Terwijl de Verenigde Staten de road to Bagdad opdraaiden. Wat is er in die tussentijd niet allemaal gebeurd? In ieder geval tot de verkiezingen van 22 januari waren er geen voortekenen dat PvdA en CDA ongeveer gelijkwaardig uit de strijd zouden komen. En dat ze moreel tot elkaar werden veroordeeld met elkaar te gaan regeren. Binnen de PvdA prepareerde men zich op de oppositie! Anticiperen op een CDA-PvdA-coalitie was er niet bij. Zo redenerend is het niet verwonderlijk dat de formatie meer heeft van een race waarbij de auto’s elkaar van de weg proberen te drukken. Het is overigens wel zo geruststellend dat we hier zo druk kunnen zijn met de kabinetsformatie. Het leidt heerlijk af van de werkelijke wereldproblemen, denk ik cynisch. Maar er moet nu snel een eind aan komen. Ik wil aan de slag. De armen hebben al te lang in de mouwen gezeten. Daan Vorán __________ Eerder gepubliceerd in de Haagsche Courant van 27 maart 2003 | Wie wordt het?Wat wordt het? Wie wordt het? Ik weet er eerlijk gezegd niet het goede antwoord op. Ik weet slechts dat ik diep ongelukkig ben met het verloop van de kabinetsformatie tot nu toe. Omdat alles beyond my imagination is. Wat wordt het? Dat wat het meest voor de hand ligt dus duidelijk niet. Er is al veel gezegd en geschreven. Ik houd het er slechts op dat de hoofdrolspelers van de eerste formatieronde zich niet hebben laten inspireren door de Engelse uitdrukking rising to the occasion. Het vervolg van de formatie krijgt nu iets van Israëlische kabinetsformaties. Allerlei partijen worden bijeengebracht om een minimale meerderheid in het parlement bij elkaar te sprokkelen. Hetgeen de laatste benodigde partij, meestal ook de kleinste, de grootste invloed geeft. Als dan nog mensen in de grotere partijen de strategische domheid begaan openlijk een van de potentiële regeringspartijen ongeschikt te verklaren, dan maken zij de overblijvende partijtjes alleen maar duurder. Er zijn mensen die denken dat de prijs alleen bij de opstelling van het regeerakkoord moet worden betaald. Het voorbeeld van Israël leert dat die prijs bij ieder wezenlijk onderwerp opnieuw moet worden betaald. De vaststelling dat de chemie tussen de onderhandelaars in de eerste ronde niet goed was, heeft bij mij de uitdrukking in herinnering geroepen dat democratie een systeem van georganiseerd wantrouwen is. Die is niet afkomstig van sociaal-democraten maar van klassiek-liberalen. Van degenen die de checks and balances in het politieke bedrijf hebben geïntroduceerd. Christen-democraten hebben de neiging zich daarboven te verheffen. Maar linksom of rechtsom komen ze altijd uit bij stromingen die het verstandshuwelijk een dubbeldik pakket aan huwelijkse voorwaarden willen meegeven. Het oude regeerakkoord moest op een a4-tje passen. Het schijnt dat informateur Donner dat werkelijk heeft geprobeerd met allerlei typografische verkleiningstechnieken. Maar voor de financiële paragraaf waren hoe dan ook meer velletjes papier nodig. Het winnen van het vertrouwen van de derde en misschien wel vierde partij die nu aan tafel mogen aanschuiven zal ook zo zijn precieze en omvangrijke bewoordingen vergen. Wie wordt het? Zo ongewis als de uitkomst is van de formatieonderhandelingen, zo ongewis is de personeelsbezetting van het nieuwe kabinet. Want willen alle zittende CDA- en VVD-bewindslieden wel worden geprolongeerd? Het oude kabinet beloofde aanvankelijk dat na het bitter er toch zoet zou zijn. De nieuwe regeerperiode belooft slechts zuur. Dat is niet prettig regeren. Zeker als je inmiddels weet hoe er in het veld waarbinnen je opereert, over wordt gedacht. En je jezelf wellicht op bepaalde posities hebt laten vastpinnen. De doorsnee ambtenaar kan slechts speculeren over de uitkomst. Daarin verschilt hij niet wezenlijk van iedere andere betrokken burger. Loyaal als hij is zal hij zich voegen. Maar hij vraagt zich wel af, wat het verloop van de formatie betekent voor de sfeer in het nieuwe kabinet. Wat zal de chemie zijn tussen de verschillende bewindslieden? Want met die diepsnijdende bezuinigingen die moeten worden gerealiseerd is eensgezindheid binnen het kabinet een vereiste. Daan Vorán __________ Eerder gepubliceerd in de Haagsche Courant van 24 april 2003 |
.JPG/picture-200?_=14a91236e50)
