Haagsche Courant

Ambtsgeheim - 14

Thom de Graaf verlaat de politiek

Thom de Graaf verlaat de politiek, hoor ik in het nieuws. Innerlijke reflectie heeft hem kennelijk geleerd dat zijn toekomst niet in de politiek ligt. Wil graag wat van zijn beweegredenen weten. Afgaande op zijn gelaatsuitdrukkingen heeft niemand uit het kabinet-Balkenende de politiek meer serieus genomen dan hij. Op een glimlachje hebben maar weinig mensen hem kunnen betrappen. En op een ontspannen gulle lach al helemaal niet. Laat ik maar geen poging doen dit postuum te duiden.

Ik heb de voormalige minister maar weinig ontmoet. Als ik hem al tegenkwam dan was dat in het kader van het project Andere Overheid. Het project waarmee het kabinet een antwoord probeert te formuleren op de ‘Fortuyn-revolutie’. Hoe realiseren we voor burgers een aansprekender overheid? Tal van ambtenaren zetten zich daar enthousiast voor in. Ik kan het weten, want ik ben er zelf een. Iedere Haagse betrokkene lijkt er echter vanuit zijn eigen belang tegenaan te kijken.

Andere Overheid is voor De Graaf de gekozen burgemeester en een nieuw kiesstelsel. Dan kunnen burgers een directere invloed uitoefenen op het eigen bestuur, zo is de gedachte. Het opmerkelijke is dat de burger er in de beste traditie van het top-down étatisme mee geconfronteerd wordt. De Graaf kwam met de bus langs om het allemaal uit te leggen. Niet om burgers mee te voeren naar een nieuwe samenleving met nieuwe bestuurlijke verhoudingen. Het communicatie-instrument was niet identiek met de boodschap die moest worden uitgestraald.

Voor de Tweede Kamer lijkt Andere Overheid gelijk te staan met minder ambtenaren. Dan kunnen ze elkaar minder bezig houden met het steeds weer verzinnen van nieuwe regels. De discussie spitst zich toe op hoe die vermindering te bewerkstelligen. Door gewoon van de helft afscheid te nemen of door eerst het aantal departementen te halveren? In dat laatste geval kunnen om te beginnen de dubbelfuncties worden geschrapt en dan volgt de rest vanzelf wel. Er worden nu uitvoerige takenanalyses gemaakt, departementaal en interdepartementaal. Er wordt hard gewerkt aan een herontwerp rijksdienst. Re-inventing government wordt hier uitgelegd als rebuilding government. Reken maar dat de uitkomsten van deze operaties als ze over een maand of twee worden gepresenteerd door menig Kamerlid zullen worden getoetst op de ambities de overheid een forse afslankingsoperatie te laten ondergaan.

Gewone ambtenaren zoals ik beschouwen Andere Overheid als een project om de dienstverlening aan de burger te verbeteren. Maurice de Hond spreekt al lange tijd van een veenbrand die in de samenleving woedt. Burgers begrijpen hun overheid niet, hebben niet het gevoel dat die werkt aan al datgene wat hen bezighoudt. Dat is niet een gekozen burgemeester of een nieuw kiesstelsel. Dat is ook niet minder ambtenaren. Dat is puur een betere dienstverlening. Is de overheid er als ze iets willen eten? Als ze iets te regelen hebben?

Alexander Pechtold heeft het stokje van De Graaf overgenomen. Zou het prettig vinden als die laatste opvatting over Andere Overheid zijn volle aandacht en steun krijgt. Dan wordt er werkelijk wat gedaan aan de veenbrand.

Daan Vorán

__________

Eerder gepubliceerd in de Haagsche Courant van 7 mei 2005

Ambassadeurs voor
een bereikbaar Den Haag

Den Haag is in het land synoniem voor de centrale regering. In Den Haag is Den Haag de stad, waar burgemeester Deetman de scepter zwaait. Rijksambtenaren ondergaan de kritiek op hun Den Haag met enige gemoedelijkheid. Het land begrijpt niet zo goed wat er in hun belang wordt gedaan. Als het gaat om de kritiek op de gemeente dan wil ik niet uitsluiten dat zij er een van de grote voedingsbronnen voor vormen. En ik kan dat wel begrijpen, want wat een puinhoop is het er af en toe...

Met mijn standplaats aan het Korte Voorhout hou ik oog op het geworstel met de Amerikaanse ambassade. Al bijna 4 jaar probeert die een steeds grotere voet op de Voorhouten te plaatsen. De stad wil graag een goede vestigingsplek zijn voor ambassades van bevriende landen en voor een groeiend aantal internationale organisaties. Ze weet zich daarbij gesteund door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dus wordt de problematiek van de Amerikaanse ambassade met fluwelen handschoenen aangepakt. De omzetschade die door de horeca wordt geleden is daarbij van geringer belang. De dagelijkse ergernis voor de leveranciers van de Koninklijke Schouwburg en mijn ministerie voor lief nemend. Om maar van het gevaarlijke verkeersgewriemel in de Casuariestraat en de Schouwburgstraat te zwijgen. Eindelijk, dacht ik, toen ik op teletekst het bericht las dat de Amerikaanse ambassade zou gaan verhuizen. Maar de koude douche kwam snel. Pas in 2010... En dan nog op een van de groenste plekken van de stad. Park Clingendael... Nog 5 jaar de ergernis rondom het Voorhout en vervolgens de blijvende ergernis van de aantasting van het park.

Daar blijft het niet bij. Wie deze week in het centrum van Den Haag moet zijn, merkt dat zo'n beetje alle routes under construction zijn. Heb je vanwege de vakantieperiode een heerlijk snelle rit over de A44, kan je bij het Provinciehuis niet linksaf. Geen nood denk je dan. Dan sla je eerder linksaf. Bij de Van Alkemadelaan bijvoorbeeld. Wordt ook daar aan de weg gewerkt. Als je uiteindelijk bij de Bezuidenhoutseweg naar rechts mag, merk je dat rondom het station wordt gewerkt. Als je uiteindelijk in de Casuariestraat bent mag je hopen dat er geen vuilniswagen de weg blokkeert. Het resultaat is dat je het vakantiefilevoordeel ruimschoots kwijt ben geraakt! Als je eindelijk op de plek van bestemming bent, vraag je je af of je ergens borden hebt gezien die een alternatieve route suggereerden. Afgezien van een bord op de A44 dat je verkeershinder mag verwachten tussen 6 en 12 mei, blijk je dan niet te zijn tegengekomen. Elke specificatie van de verkeershinder ontbreekt! En dan realiseer jedat er voor je deur aan het tramspoor wordt gewerkt, waardoor het verkeer niet over het Tournooisveld kan en over het Lange Voorhout wordt geleid. Ook hier geen tijdige aankondiging.

Menige overheidsdelegatie heeft de afgelopen maanden een werkbezoek aan de Verenigde Staten en Canada gemaakt. Enthousiast zijn ze allemaal teruggekomen met het ideaal van één telefoonnummer waarmee de overheid te bereiken zou zijn voor de burger. Wat er niet bij wordt verteld is dat zo'n servicenummer alleen een succes kan worden als in de backoffice tal van diensten elkaar goed informeren over hun werkzaamheden. In feite is dat éne telefoonnummer in New York een bijprodukt van de coordinatie die tussen de verschillende diensten bestaat. Volgens mij was de gemeente Den Haag niet in een van die delegaties vertegenwoordigd. Ze zou er veel van hebben kunnen leren. In ieder geval is helder dat je niet aantrekkelijk bent voor nieuwe ambassadeurs als je de mensen die nu al in Den Haag werken niet als ‘ambassadeurs voor de stad’ behandeld.